Wyświetlenie artykułów z etykietą: Środowisko

Przybyło drzew i krzewów

Tegoroczny Dzień Ziemi, który tradycyjnie obchodzony jest 22 kwietnia, pracownicy i podopieczni Centrum Wsparcia i Terapii Osób Niepełnosprawnych i Ich Rodzin w Kluczach, obchodzili sadząc wokół siedziby drzewka i krzewy. Ich zakup sponsorowała firma budowlana CFE Polska, której pracownicy pomagali również podczas prac na skwerach i klombach.

Centrum jest nową placówką, która działa od lutego 2020 roku, a prowadzone jest przez wolbromskie koło Polskiego Stowarzyszenia na rzecz Osób z Niepełnosprawnością Intelektualną (pisaliśmy o tym szerzej w poprzednim wydaniu Wieści). Mimo pandemii, która nieco sparaliżowała początek działalności, z powodzeniem realizuje swoją misję, prowadząc świadczenia dla potrzebujących, w ramach dwóch projektów: „Droga do samodzielności” oraz „Placówka Wsparcia Dziennego Dzieci i Młodzieży – Otwarte Drzwi”. Sadzenie drzewek wpisywało się w zakres działania Centrum, będąc częścią ogólnoświatowej akcji.
- Działamy na pełnych obrotach, realizując programy dla dzieci oraz dla dorosłych niepełnosprawnych – informuje kierownik placówki Marta Piwowar. - Trochę gorzej wygląda współpraca z podopiecznymi dojeżdżającymi, bowiem pandemia stworzyła spore utrudnienia i problemy. Ale nasze dwa podstawowe projekty idą pełną parą od czerwca ubiegłego roku – dodaje.
Centrum Wsparcia i Terapii Osób Niepełnosprawnych i Ich Rodzin w Kluczach powstało dzięki modernizacji i przystosowaniu trzykondygnacyjnego budynku po byłym Zespole Szkół w Kluczach, który gmina przekazała w 2015 roku w użyczenie wolbromskiemu kołu PSONI na 20 lat. W obiekcie, obok ośrodka pomocy dziennej, powstały też 4 mieszkania chronione dla 12 dorosłych ze znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności, w odniesieniu do których orzeczono chorobę psychiczną, niepełnosprawność intelektualną, całościowe zaburzenia rozwojowe lub epilepsję oraz osób niewidomych. Zamieszkują oni od poniedziałku do piątku, pod okiem opiekuna ucząc się samodzielności w codziennym życiu. W tym czasie uczestniczą także w wielu zajęciach wspomagających ich ogólny rozwój. To oni byli najliczniejszą grupą, która chwyciła za łopaty w miniony czwartek i z zapałem kopała dołki pod drzewka i krzewy.

POZIOMY RECYKLINGU W GMINIE MIECHÓW ZA ROK 2020

Obliczone na podstawie rocznych sprawozdań od przedsiębiorców odbierających/zbierających odpady komunalne poziomy odzysku i recyklingu oraz ograniczenia „bio” odpadów w roku 2020 kształtują się następująco:

1. Poziom recyklingu i przygotowania do ponownego użycia papieru, metali, tworzyw sztucznych i szkła 56,05%.

Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 14 grudnia 2016 r. (Dz.U.2016.2167) wymagany do osiągnięcia dla roku 2020 poziom wynosi 50%.

2. Poziom ograniczenia masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazanych do składowania 2%.

Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 15 grudnia 2017 r. (Dz.U.2017.2412) dla roku 2020 dopuszczony był 35% redukcji bioodpadów, czyli poziom powinien wynosić mniej niż 35%.

3. Poziom recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami innych niż niebezpieczne odpadów budowlanych i rozbiórkowych 99,07 %.

Poziom recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami, odpadów budowlanych i rozbiórkowych innych niż niebezpieczne, wymagany Rozporządzeniem Ministra (Dz.U.2016.2167) dla roku 2020, to 70%.

Będzie drożej, ale i tak najtaniej w powiecie

Od 1 września mieszkańcy gminy Wolbrom zapłacą 21 zł miesięcznie od osoby za odbiór śmieci. Na zniżki mogą liczyć tylko gospodarstwa, w których zamieszkuje powyżej 5 osób, a od 1 października wyłącznie osoby uprawnione, posiadające Kartę Dużej Rodziny, bo takie zmiany planowane są w znowelizowanej uchwale Rady Miejskiej. Wzrost opłat o 40% w stosunku do poprzednio obowiązujących, jak tłumaczą władze samorządowe, spowodowany jest wzrastającymi kosztami funkcjonowania firm świadczących tego typu usługi, dużymi zmianami w systemie recyklingu i segregacji oraz rosnącą ilością produkowanych odpadów. Niewielkim pocieszeniem może być fakt, że we wszystkich gminach powiatu olkuskiego ceny są jeszcze wyższe – od 1 do 7 zł. Trzeba także zaznaczyć, że ceny te dotyczą mieszkańców, którzy wywiązują się z obowiązku selektywnej zbiórki odpadów. Jeśli tego nie robią, stawka podstawowa może wzrosnąć dwukrotnie.

Dla porównania, stawki obowiązujące w innych gminach powiatu:

Bolesław - 22 zł

Bukowno - 28 zł

Klucze - 24,50 zł

Olkusz - 22 zł (stawka wynikająca ze starej umowy, która kończy się we wrześniu br.).

Trzyciąż - 23 zł

Odbiorem i zagospodarowaniem odpadów komunalnych z terenu Miasta i Gminy Wolbrom nadal zajmował się będzie Zakład Gospodarki Komunalnej „Bolesław” Sp. z o.o. w Bolesławiu, który w przeprowadzonym w trybie przetargu nieograniczonego postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego, przedstawił najkorzystniejszą ofertę. Cena ofertowa zamówienia opiewa na kwotę 5.711.211,42 zł brutto.

Największa inwestycja w historii miasta

Z początkiem marca burmistrz Wolbromia Adam Zielnik, wspólnie z prezesem WZWKGKiM Andrzejem Duchem, oficjalnie przekazali wykonawcy plac pod rozbudowę i modernizację oczyszczalni ścieków, rozpoczynając tym samym największą inwestycję kiedykolwiek realizowaną przez Miasto i Gminę Wolbrom. Wyczekiwana od lat inwestycja idzie pełną parą. W ciągu najbliższych kilkunastu miesięcy powstaną zupełnie nowe obiekty, a część istniejących przejdzie gruntowną modernizację.

- Takiego przetargu i takiej dotacji jeszcze w historii Miasta i Gminy Wolbrom nie było! Koszt zadania wyniesie aż 30,1 mln zł brutto z czego 15,8 mln zł stanowi dotacja z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie pozyskana w 2018 r. przez naszą spółkę WZWKGKiM. Jako wkład własny, spółka pozyskała ponadto 9 mln zł preferencyjnej pożyczki z NFOŚiGW – informuje burmistrz Adam Zielnik.

Największa w gminie inwestycja jest realizowana w ramach: „Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko, Oś priorytetowa II - Ochrona Środowiska, w tym adaptacja do zmian klimatu, Działanie 2.3. Gospodarka wodno-ściekowa w aglomeracjach”.

Dlaczego warto inwestować w panele fotowoltaiczne?

Instalacja fotowoltaiczna to nasza własna „elektrownia słoneczna”. Jest to świetny sposób na oszczędność na rachunkach za prąd. Tego typu instalacja umożliwia bieżące korzystanie z energii wyprodukowanej przez ogniwa fotowoltaiczne a także przesyłanie nadwyżek wyprodukowanej energii do sieci publicznej. Przesłaną nadwyżkę możemy odebrać w ciągu jednego roku. Jest to tzw. bilansowanie roczne energii.

A zatem ile pieniędzy możemy oszczędzić w ciągu roku z zamontowanymi PV?

Załóżmy że roczne zużycie prądu w naszym domu wynosi około 5000 kWh to 5000 kWh x 0,55 zł/kWh = 2475 zł. Przeciętny system fotowoltaiczny z zainstalowanego panelu 1kw powinien wyprodukować w ciągu roku około 900 kW.
W przypadku instalacji 5kW nasze rachunki będą wyglądały następująco:
900 kWh x 5 = 4.500 kWh – przybliżona ilość wyprodukowanej energii
5000 – 4,500 = 500 kWh – ilość energii za którą musimy zapłacić
500 kWh x 0,55 zł = 275 zł
A więc kwota którą zaoszczędzimy w ciągu roku to 2475 zł – 275 zł = 2.200 zł

Z obliczeń wynika że montaż paneli to spora oszczędność pieniędzy. Jednak pomówmy teraz o kosztach i o tym w jakim czasie możemy liczyć na pełny zwrot inwestycji. Zacznijmy od tego że na obecny moment istnieje kilka programów dzięki którym możemy uzyskać dotację.
Jednym z nim jest „Mój prąd” w którym możemy uzyskać do 5000 zł. W przypadku montażu paneli o łącznej mocy 5kw średnia cena takiego przedsięwzięcia to ok. 24.000 zł. Biorąc pod uwagę dotację wychodzi nam do zapłaty: 24.000 zł – 5.000 zł = 19.000 zł
Niektóre z gmin (w tym Charsznica) realizuje programy związane z instalacją fotowoltaiki w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego województwa małopolskiego na lata 2014-2020 gdzie dotacja wynosi 50% kosztów netto co uwzględniając w/w przeciętny koszt  24.000 (1) – 11.000,00 zł dotacji = 13.000 zł.

W/w inwestycja jest też możliwa do odliczenia (w zakresie finansowanym przez Klienta) przy rocznym rozliczeniu z US – tzw. ulga termomodernizacyjnej.

Podsumowując:
Jeżeli korzystasz z dotacji „mój prąd” i z ulgi termomodernizacyjnej czas zwrotu z inwestycji to ponad 7 lat.
Jeżeli korzystasz z program Gminnego i ulgi termomodernizacyjnej czas zwrotu z inwestycji to poniżej 5 lat.

UWAGA: Powyższe obliczenia mają charakter poglądowy.

1. podany koszt instalacji jest kosztem szacunkowym faktyczne koszty realizacji inwestycji znane są po przeprowadzeniu pełnej procedury przetargowej przez gminę.

Artykuł realizowany w ramach realizacji programu „Regionalna polityka energetyczna, działanie 4.4 Redukcja emisji zanieczyszczeń do powietrza, poddziałanie 4.4.2 Obniżenie poziomu niskiej emisji – SPR w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Małopolskiego na lata 2014 – 2020 projekt pn.: „Wymiana źródeł ciepła na paliwo gazowe w Gminie Charsznica”.

Twórz naturalne środki czystości, ochrony i kosmetyki

Dodaj kilka kropli gliceryny naturalnej do wody, która myjesz szyby. Dzięki temu nie będzie się na nich tak szybko osadzał kurz, a po deszczu nie zostaną smugi.
Aby pozbyć się uporczywej plamy wetrzyj w nią glicerynę, potem zmoczyć tkaninę spirytusem i na koniec upierz.
Wymieszaj ocet z wodą i zastosuj jako naturalny płyn do mycia szyb.
Wymieszaj ocet z wodą i użyj go jako spray na uporczywie rosnące chwasty na przydomowej kostce brukowej.
Zrób własny środek do czyszczenia kuchenek, płyt i piekarników Połowę szklanki sody oczyszczonej wymieszaj z mydłem w płynie. Dolewaj mydła, aż powstanie gęsta pasta. Nałóż ją na zabrudzenia, odczekaj kilka minut, wytrzyj i spłucz wodą.

Sok z cytryny ma działanie antybakteryjne, usuwa tłuszcz i delikatnie wybiela. Możesz usuwać nim plamy z ubrań lub osad na szklankach pozostały po zbyt długim parzeniu herbaty, rozcieńczony w wodą w proporcjach 50:50 wykorzystasz jako preparat do mycia podłóg.
Zmieszaj wodą z mydłem w płynie to środek na insekty. Psikaj w miejscach, w których pojawiają się mrówki faraonki czy mole spożywcze.
Jeśli chcesz, aby w twoim domu było możliwie jak najwięcej powietrza i jak najmniej zanieczyszczeń, kup dużego fikusa.
Zamiast stosować oddzielnie krem do rąk, balsam do ciała, piankę do golenia i maskę na włosy, wykorzystaj olej kokosowy.
Zastąpią środki perfumujące – dodawaj do chemii domowej olejki eterycznie np. olejek lawendowy, z drzewa herbacianego, pomarańczowy, cytrynowy, eukaliptusowy i sosnowy.
Np. Olejek drzewa herbacianego ma właściwości: bakteriobójcze, przeciwzapalne, przeciwwirusowe, regulujące – reguluje pracę gruczołów łojowych, regenerujące, dezynfekujące, przeciwgrzybiczne, przeciwświądowe, odświeżające. Kąpiel z dodatkiem olejku z drzewa herbacianego pomoże złagodzić objawy infekcji górnych dróg oddechowych, grypy, przeziębienia i anginy. Kilka kropel olejku to doskonały zamiennik płynu do płukania tkanin, nadaje ubraniom delikatny zapach, działa zmiękczająco, odkaża i pomaga w pozbyciu się wszystkich baterii i wirusów z tkanin. Kilka kropel do szamponu pomaga zwalczyć upierz, dzieci z przedszkola czy szkoły nie przyniosą do domu insektów. Olejek daje też możliwość pozbycia się grzybicy paznokci i stóp.

Korzystając z w/w prostych rozwiązań zyskujesz:
unikniesz zanieczyszczania środowiska szkodliwymi chemikaliami w tym: środkami chwastobójczymi, substancjami zawierają składniki benzyny takie jak formaldehyd, toluen i benzen które zawierają między innymi środki do czyszczenia kuchenek, substancjami zawierają związki fosforoorganiczne stanowią najczęstszą przyczyną chemicznych zatruć u ludzi – które są zawarte są  np. w środkach na owady.
Zaoszczędzisz pieniądze, a środowisko będzie ci wdzięczne za mniejszą ilość śmieci.
Zadbasz o czystość w domu i jakość powietrza – np. fikus należy on do grupy roślin, które są w stanie usunąć formaldehyd, czyli jedną z najsilniejszych substancji chemicznych znajdujących się w powietrzu.

Artykuł realizowany w ramach realizacji programu „Regionalna polityka energetyczna, działanie 4.4 Redukcja emisji zanieczyszczeń do powietrza, poddziałanie 4.4.2 Obniżenie poziomu niskiej emisji – SPR w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Małopolskiego na lata 2014 – 2020 projekt pn.: „Wymiana źródeł ciepła na paliwo gazowe w Gminie Charsznica”

Eksperci zauważają plusy i minusy

W związku z pandemią koronawirusa wprowadzono globalne restrykcje obejmujące transport i ograniczono produkcję przemysłową, co powoduje spadek emisji CO2. Nie oznacza to jednak, że Ziemia ostatecznie nie ucierpi z powodu nieuchronnej zapaści gospodarczej – oceniają eksperci.

Według analityków dzięki zamknięciu produkcji przemysłowej i ograniczeniu transportu publicznego w Chinach emisje CO2 spadły tam nawet o jedną czwartą. Polepszenie jakości powietrza w ostatnich miesiącach, w samej tylko chińskiej prowincji Hubei w środkowych Chinach, skąd koronawirus się rozprzestrzenił, mogło ocalić życie 4 tysiącom dzieci poniżej piątego roku życia i nawet 73 tys. osób powyżej 70. roku życia – szacuje Marshall Burke z Uniwersytetu Stanforda. Tym samym – według jego wyliczeń – pandemia koronawirusa uratowała w tym regionie Chin pośrednio więcej ludzkich istnień niż ich zabrała ¹.

Niekorzystne dla środowiska możliwe skutki pandemii:

* Aktywność ekonomiczna jest ściśle powiązana ze zużyciem energii. Przykładowo: W 2009 r. po kryzysie finansowym na świecie zanotowano obniżenie emisji o 1,4% niestety w kolejnym roku zwiększony popyt i nadrabianie produkcji przemysłowej spowodował wzrost o 5,4 %.

* Masowa produkcja jednorazowych środków higienicznych i powrót do łask plastiku zwiększy diametralnie ilości odpadów medycznych.

* Siedzenie w domu i nieustanne oglądanie TV, zakupy w większości on-line spowodują zwiększenie zapotrzebowania na energię.

* Zapaść gospodarcza i ograniczone środki finansowe mogą zmusić wiele rządów i firm do zmiany priorytetów i rezygnacji z drogich inwestycji w energetykę odnawialną.

* Pandemia uziemiła wielu samolotów i zniechęciła ludzi do podróżowania, przyczyniła się też do spadku popytu na ropę naftową, która kosztuje mniej niż 30 USD za baryłkę. Zapotrzebowanie na surowiec znów jednak wzrośnie, a wraz z nim poziom emisji CO2 – przewidują eksperci.

Dziś w obliczu pandemii mam wrażenie, że zasnęliśmy w jednym świecie a obudziliśmy się w zupełnie innym. Świat kontynuuje życie i jest niezmiernie piękny. Natura budzi się z zimowego snu. Ptaki śpiewają swą wesołą piosenkę. Tylko ludzi umieszczono w klatkach. Powietrze, słońce, niebo i ziemia jest w porządku. Kiedy wrócimy do Świata pamiętajmy, że jesteśmy jego gośćmi a nie panami. Dzisiejsze dwa kroki w tył niech dadzą nam możliwość zrobienia kolejnych w przód we właściwym kierunku, zgodnie z otaczającą nas przyrodą.

1) https://wgospodarce.pl/informacje/76696-koronawirus-pandemia-dobra-dla-ekologii [06.03.2020]

Zagrożenie dla środowiska !!!

Zanieczyszczenie powietrza to główna przyczyna globalnego zagrożenia środowiska. Spalanie paliw kopalnianych, działalność rolnicza, eksploatacja górnicza, to tylko niektóre z głównych przyczyn zanieczyszczenia powietrza.

Piszemy o tym w tej ulotce:

Wygodnie, ekologicznie i niedrogo

Zapowiadane i wyczekiwane od wielu miesięcy, nowiutkie autobusy elektryczne dotarły wreszcie do Miechowa. Wykorzystywane będą do prowadzenia przewozów w ramach transportu publicznego na terenie miasta, przede wszystkim dowożąc pasażerów na dworzec PKP, do Szybkiej Kolei Aglomeracyjnej.

Miechowskie „elektryki” to fabrycznie nowe autobusy (klasa I) o długości całkowitej, mieszczącej się w przedziale 8-10 m. Pojazdy Solaris typu Urbino 8,9 LE electric – niskopodłogowe, z napędem elektrycznym, wyposażone są w: system ładowania plug-in umożliwiający równoczesne ładowanie dwóch autobusów, klimatyzację, monitoring, ładowarki USB, elektroniczny system wewnętrznej i zewnętrznej informacji pasażerskiej i biletomaty.

Nowy tabor stacjonuje przy ul. Racławickiej w Miechowie (przy siedzibie Zakładu Wodociągów i Kanalizacji Spółka z o.o.), gdzie powstanie zaplecze serwisowe dla autobusów.

Zgodnie ze wstępnymi założeniami, w pierwszy kurs po Miechowie autobusy wyruszą w czasie wakacji. Obecnie trwają odbiory techniczne pojazdów, a przed wprowadzeniem ich do obsługi codziennych tras, pojazdy odbędą jazdy testowe.

Przypomnijmy, że na zakup autobusów wraz z infrastrukturą techniczną samorząd gminny pozyskał 2,8 mln zł dotacji ze środków Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Małopolskiego na lata 2014-2020.

dwie trasy

Autobusy elektryczne kursujące w kierunku dworca PKP obsługiwać będą dwie trasy, których pierwszy przystanek zlokalizowany będzie przy ZWiK w Miechowie.

W zakresie trasy I zaplanowano przystanki przy: ZWiK, ul. Racławickiej, Szpitalnej, Pęckowskiego, Piłsudskiego, Słowackiego, 106 Dywizji, St. Daneckiej, Sienkiewicza i dworcu PKP.

Trasa II obejmie przystanki przy: ZWiK oraz ulice: Racławicką, Topolową, Kamienną, Szewską, Traugutta, Konopnickiej, Rynek, Sienkiewicza, dworzec PKP.

Nie jest wykluczone, że pierwotnie przyjęty plan trasy zostanie zmodyfikowany. Po jego wdrożeniu, przeprowadzona zostanie wśród mieszkańców analiza zachowań komunikacyjnych na obsługiwanych trasach.

ceny przejazdów

Na sesji Rady Miejskiej 14 maja radni przyjęli uchwałę w sprawie ustalenia cen i opłat za usługi przewozowe, uprawnień do przejazdów ulgowych oraz przepisów taryfowych w komunikacji miejskiej realizowanej na obszarze miasta Miechów.

Stosowanie do zapisów uchwały, bilet miejski jednoprzejazdowy (normalny) dla jednej osoby kosztował będzie 1 zł, zaś ulgowy 0,50 zł.

Będą też imienne bilety okresowe 30-dniowe na wszystkie linie w cenie 30 zł (normalny), 15 zł (ulgowy) oraz 90-dniowe na wszystkie linie w cenie 80 i 40 zł.

W projekcie uchwały ustalono również ceny za bilety zintegrowane, obowiązujące wraz z biletem kolejowym.

Jaka forma chemikaliów szkodzi?

Chemikalia mają istotny wpływ na zanieczyszczenie powietrza, gleby oraz wody. Postarajmy się jednak dokładniej przyjrzeć temu zjawisku i na przykładach odpowiedzieć na pytanie jaka forma chemikaliów szkodzi nam oraz naszemu środowisku?

Zanieczyszczenia powietrza związkami chemicznymi przykłady:
Dwutlenek siarki: największym źródłem emisji tego związku do atmosfery jest spalanie paliw kopalnych przez elektrownie i inne zakłady przemysłowe.
Skutki zdrowotne:
krótkoterminowa ekspozycja działa szkodliwie na układ oddechowy człowieka i upośledza funkcje oddechowe; do grup szczególnie narażonych należą dzieci, osoby starsze i chorujące na astmę;

Skutki środowiskowe:
uszkadza liście i stożki wzrostu roślin, ogranicza fotosyntezę;
w postaci kwasu siarkowego niszczy wrażliwe ekosystemy leśne, osłabia system korzeniowy, niszczy bakterie glebowe.
Dwutlenek azotu: wytwarzany m.in. poprzez spalanie śmieci. Gaz ten wystawiony na działanie promieni słonecznych pod wpływem przemian chemicznych zamienia się w ozon – czyli jedno z największych zanieczyszczeń które występuje w krajach wysoko uprzemysłowionych.
Amoniak: największym źródłem jego emisji jest rolnictwo (powyżej 90%), w tym hodowla zwierząt oraz stosowanie nawozów amonowych.
Skutki zdrowotne:
uciążliwe ze względu na zapach,
podrażnienia nosa i gardła,
podrażnienia płuc, a przy wyższych stężeniach obrzęku płuc,
podrażnienia i uszkodzenia skóry i oczu.
Chroniczne narażenie może prowadzić do rozwoju astmy oraz do uszkodzenia płuc.

Zanieczyszczenie gleby i wody środkami chemicznymi na przykładach:
Środki zaliczane do grupy „PFAS” w których skład wchodzi około 3000 syntetycznych substancji. Ponieważ związki „PFAS” występuje praktycznie wszędzie (np. w środkach czystości) mogą dostać się do środowiska na wiele różnych sposobów np. poprzez ścieki. Większość z nich zostaje uwięziona w glebie i z czasem  dostaje się do źródeł wody pitnej.
Chemikalia te nie rozkładają się ani w środowisku naturalnym, ani w organizmie (co skutkuje ich odkładaniem się). Powodują wiele schorzeń w tym m.in. zaburzenia hormonalne a także zwiększają ryzyko wystąpienia nowotworu.

Kwas azotowy:  wzbogaca ziemię i jest wykorzystywany w produkcji nawozów mineralnych. Jednak jego nadmiar powoduje zakwaszenie gleby. W wyniku czego rośliny które są przystosowane do kwitnienia w warunkach niskiego poziomu azotu powoli zaczynają zanikać. Rolnicy mogą także skarżyć się na ilość oraz jakość plonów.

Podsumowując zebrane informacje zadajmy sobie pytanie czy możemy ograniczyć obecność szkodliwych substancji w życiu codziennym?
bądźmy odpowiedzialni – nie spalajmy w domu śmieci,
przy zakupach zwracajmy uwagę na skład środków – warto zainteresować się tzw. „zieloną chemią” która oszczędza nie tylko pieniądze ale przede wszystkim nasze zdrowie,
środki chemiczne należy odpowiednio utylizować, aby te nie dostawały się do środowiska naturalnego – najlepiej je odpowiednio zabezpieczyć i dostarczyć do pobliskiej jednostki która się tym zajmuje.