Od 8 do 9 października 2021 roku Muzeum Okręgowe w Nowym Sączu oraz Muzeum Sztuki Ludowej im. ks. Edwarda Nitki w Paszynie gościły uczestników XIV Międzynarodowego Forum Muzeów Domowych. Przyjechali na nie goście i prelegenci z Dolnego Śląska, Warszawy, Słowacji, Ukrainy oraz przedstawiciele fundacji, stowarzyszeń i muzeów domowych. Po powitaniu i wystąpieniach wprowadzających dra Roberta Ślusarka – dyrektora Muzeum Okręgowego w Nowym Sączu oraz dyrektora Departamentu Kultury i Dziedzictwa Narodowego Urzędu Marszałkowskiego w Krakowie z referatami wystąpili: dr Ryszard Gładkiewicz z Wrocławia, ks. dr bp Andrzej Jeż – ordynariusz Diecezji Tarnowskiej, mgr Ryszard Kruk z Warszawy, mgr Maria Marcinowska z Muzeum Okręgowego w Nowym Sączu oraz mgr Miroslav Stevik ze Spiskiej Nowej Wsi na Słowacji. Wszystkim prelegentom wręczyliśmy książkę „Koleje historii” – charsznickie lokalne wydanie kronik, opowieści i podań. W dyskusji, która była kolejnym punktem programu, mieliśmy możliwość przedstawienia naszego domowego muzeum, wysłuchaliśmy relacji innych właścicieli prywatnych kolekcji. Forum było doskonałą okazją do udzielenia odpowiedzi na pytania prywatnych kolekcjonerów, służyło pomocą przy wskazywaniu prostych metod zabezpieczania i konserwacji eksponatów, głównie etnograficznych, ale przede wszystkim przyczyniło się do upowszechnienia cennych zbiorów oraz przedstawienia ich właścicieli – ludzi z pasją, którzy ożywiają dziedzictwo kulturowe polskiej wsi i promują swe własne Małe Ojczyzny.
W godzinach popołudniowych mieliśmy możliwość zwiedzenia Miasteczka Galicyjskiego (w jego ratuszu odbywało się Forum) oraz Sądeckiego Parku Etnograficznego – największego skansenu Małopolski.
Drugi dzień konferencji to wyjazd do Muzeum Sztuki Ludowej w Paszynie, będącego filią Muzeum Diecezjalnego w Tarnowie. Po prezentacji miejsca przez przez ks. Krzysztofa Smorońskiego, referaty związane z przedmiotem Forum wygłosili: ks. mgr Jacek Kurzydło – dyrektor Muzeum Archidiecezjalnego w Krakowie, mgr Bronisław MJ Kamiński – inicjator powstania międzynarodowej sieci muzeów domowych.
Po referatach i dyskusji zwiedziliśmy kościół parafialny w Paszynie oraz bogate zbiory działającego przy nim Muzeum Sztuki Ludowej im. ks. Edwarda Nitki. Po powrocie do Miasteczka Galicyjskiego i obiedzie w Cesarsko-Królewskiej Gospodzie Galicyjskiej, zaopatrzeni w materiały konferencyjne udaliśmy się w podróż powrotną.
Jesteśmy przekonani, że organizowane po raz drugi w Małopolsce Forum przyniesie kolejne wymierne korzyści. Hasłem przewodnim Forum było „Muzea Domowe – ożywienie tożsamości w społeczeństwach lokalnych Małopolski”. Patronat honorowy sprawowała Iwona Gibas – członek zarządu województwa małopolskiego, rektorzy polskich i czeskich uczelni stowarzyszeni w Polsko-Czeskiej Asocjacji Uniwersytetów oraz Polsko-Czeskie Towarzystwo Naukowe we Wrocławiu.
Marta i Zdzisław Uchto